Wees behoedzaam op een tekenbeet

Ben je een jogger, wandelaar, mountainbiker, kampeerder, golfer of tuinier of ben je om andere redenen vaak actief in het groen? Dan kun je teken oplopen: vervelende beestjes die je ziek kunnen maken. Lees alles wat je moet weten over teken, hoe je jezelf en anderen kunt controleren op teken en wat je moet doen na een tekenbeet. Zo kun je onbezorgd blijven genieten van het buitenleven.

Controleer jezelf en anderen na terugkeer uit het groen

Teken gaan op zoek naar warme plekjes en dunne huid om zich vast te bijten. Controleer je hele lichaam, maar besteed extra aandacht aan hoofd, nek, oksels, liezen, knieholtes, bilspleet en randen van ondergoed. Kijk vooral bij kinderen extra goed rond de haargrens, achter de oren en in de nek. Controleer ook je kleren op teken. Zitten er teken vast in je kleren, was je kleren dan minstens 30 minuten op 60 graden of stop ze in de droogtrommel op de hoogste stand om de teken te doden. • Tip: gebruik een spiegeltje bij de tekencontrole als je in je eentje bent. • Tip: gebruik een vergrootglas want teken zijn vaak piepklein en nauwelijks zichtbaar. • Let op: zie je één teek, dan zijn er vaak meer.

De teek

Teken zijn kleine, platte spinachtige beestjes en zijn slechts zo’n 1 tot 3 mm groot. Ze hebben bloed nodig om zich te kunnen voortplanten. Daarom klimmen ze omhoog in grassprieten en struiken en grijpen zich vast aan nietsvermoedende dieren en mensen die voorbijkomen. Je kunt een tekenbeet oplopen in bossen, duinen, heidevelden en weilanden, maar ook op de golfbaan of camping, in een park of plantsoen en zelfs in je tuin. Let op: ruim 1 op de 5 tekenbeten vindt plaats in stedelijk gebied. Teken zitten graag in hoog gras, in struiken, bij bomen en tussen dorre bladeren. In ons land is de teek het hele jaar actief zodra de temperatuur boven de 7°C komt. Van maart tot en met oktober worden de meeste mensen door teken gebeten. Tip: ga naar tekenradar.nl als je wilt weten hoe actief de teken bij jou in de buurt zijn. In Nederland worden per jaar meer dan 1 miljoen mensen door een teek gebeten. Een kwart daarvan is kind. Ongeveer 2 op de 100 mensen krijgen na een tekenbeet de ziekte van Lyme. Dit zijn in Nederland ongeveer 27.000 mensen per jaar. Bronnen: Tekenradar en RIVM

De ziekte van Lyme

In Nederland is ongeveer 1 op de 5 teken besmet met een bacterie (Borrelia burgdorferi) die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Je kunt Lyme krijgen door een beet van een besmette teek. Symptomen zijn een huidverkleuring, griepachtige verschijnselen en op den duur gewrichtsklachten, huidklachten, zenuwklachten of hartklachten. Niet iedereen die met de bacterie is besmet, wordt ziek. De ziekte kan, zeker als deze tijdig wordt ontdekt, meestal goed worden behandeld met antibiotica.

Voorkom tekenbeten

Je kunt nooit helemaal voorkomen dat je door een teek wordt gebeten, maar je kunt het risico als volgt verkleinen: • Blijf op de paden en struin niet onnodig door hoog gras of struikgewas. • Bedek je huid met kleding (lange mouwen, lange broekspijpen, dichte schoenen). Tip: op lichte kleding is een teek gemakkelijker te zien. • Smeer onbedekte huid in met DEET of een ander tekenwerend middel. Controleer jezelf op teken Controleer jezelf en anderen altijd op teken nadat je in het groen bent geweest! Verwijder een teek snel Vind je een teek die zich heeft vastgebeten? Verwijder die dan zo snel mogelijk, want hoe sneller je de teek verwijdert, hoe kleiner de kans op besmetting met het Lymevirus. Ga als volgt te werk:

1. Pak de teek met een puntig pincet zo dicht mogelijk bij de huid vast en trek hem er rustig uit. Je kunt ook een speciale tekentang of tekenpas gebruiken (volg de gebruiksaanwijzing). Let op: gebruik geen alcohol, zeep, boter, een brandende sigaret en dergelijke, want als reactie daarop kan de teek speeksel in het wondje spuiten, wat de kans op besmetting met het Lymevirus vergroot.
2. Ontsmet het wondje. Als er een stukje van de teek achterblijft in het wondje, is dat niet erg; behandel dit als een splinter.
3. Noteer in je agenda of telefoon de datum van de tekenbeet en de plaats op je lichaam waar de teek zich had vastgebeten. Tip: gebruik de Tekenbeet-app, die je kunt downloaden via de Google Play Store of de App Store.
4. Controleer het plekje waar de teek zat, 1 of 2 keer per week gedurende minstens 3 maanden. Tip: stel herinneringen in op je pc of telefoon. Je kunt ook een tekentang gebruiken om een teek te verwijderen. Deze is onder andere verkrijgbaar in de webwinkel van de ANWB.

Wanneer naar de huisarts?

Neem na een tekenbeet contact op met je huisarts in de volgende gevallen:

1. Als er rond het wondje een rode of roodblauwe vlek (erythema migrans) ontstaat die groter wordt. Let op: een klein blijvend rood plekje op de plaats van de tekenbeet is normaal en gewoonlijk geen symptoom van Lyme.
2. Als je enkele dagen of maanden na een tekenbeet griepachtige verschijnselen krijgt, zoals koorts en spierpijn of last krijgt van gewrichtsklachten, uitstralende pijn of krachtsverlies.
3. Als het niet lukt om de teek te verwijderen.
4. Als een teek mogelijk langer dan 24 uur in je huid heeft vastgezeten.